Białostockie yin i yang

Wreszcie odwiedziłem stolicę sąsiedniego województwa. Białystok różni się zdecydowanie mroźniejszym klimatem, lodowaty wiatr przenikał mój mazowiecki dres na wskroś. Zapewne dlatego mieszkańcy nie obnosili się z modnymi strojami, wybrali praktyczne, zimowe okrycia. Kontakty z ludnością miałem ograniczone, ale odniosłem wrażenie, że są bardziej bezpośredni i szczerzy, niż silący się na uprzejmość Warszawiacy. Nie zauważyłem objawów gwary podlaskiej, wyrażali się normalną polszczyzną. Może ta gwara występuje na podlaskiej prowincji? Przedstawiciele odłamów chrześcijaństwa żyją w pełnej symbiozie, różni ich tylko uczęszczanie do świątyni katolickiej:

lub prawosławnej:

Gdyby nie zbrodnia rozbiorów Polski ta symbioza i harmonia sięgałyby aż do Smoleńska.

Wiele Białostoczanek to urodziwe blondynki. Mogłem tylko wyobrażać sobie jak wyglądają pod zimowymi kurtkami. Ze zgrozą myślałem jednak o losie ich potencjalnych mężów lub partnerów. W zamieszkałych w mojej wsi rodzinach pochodzących z Podlasia panuje brutalny matriarchat. Żona w eleganckich ciuchach, fryzurze i manicure siedzi z koleżankami przy kawie. Mąż w gumofilcach przychodzi zmęczony z pracy w polu, nie ma prawa wejść do salonu, może najwyżej ogrzać się i posilić w kuchni. Dobrze, jak jajcarz nie dostanie w mordę. Nigdy nie zapomnę scenki, w której inny znajomy dostał od małżonki w twarz, aż mu gumofilce spadły.

Historyczną przyczyną dominacji kobiet jest ukaz carski z 1841 roku. W imponującej magnackiej rezydencji – pałacu Branickich ulokowano Instytut Dobrze Urodzonych Panien. Serce Białegostoku opanował feminizm. Proces ten kontynuowany jest po drugiej wojnie światowej. W odbudowanym pałacu mieści Uniwersytet Medyczny w Białymstoku – a większość studentów medycyny to kobiety.

Po mieszczącym się w oficynie Muzeum Historii Medycyny i Farmacji oprowadzały nas sympatyczne asystentki. Uwagę moją zwróciły preparaty anatomiczne, a zwłaszcza mózg palacza marihuany. Przerażający widok...

Opór przeciwko feministycznej dominacji narodził się dopiero na początku XX wieku. Przy prowadzącej od Instytutu Dobrze Urodzonych Panien ulicy Instytuckiej, obecnie Pałacowej wybudowano hotel Ritz, który stał się chlubą Białegostoku: luksusowe pokoje, marmurowe, schody, windy, bank, kawiarnia, restauracja, perfekcyjna obsługa. Sławnym gościem hotelu był pułkownik armii carskiej Mikołaj Kawelin, znany z sumiastych wąsów, nieprawdopodobnej brzydoty i legendarnego bogactwa. W okresie międzywojennym został działaczem sportowym, prezesem Jagiellonii Białystok, lubił otaczać się wianuszkiem młodych i atrakcyjnych kobiet. Do dziś wspomina się jego wyczyny – na przykład wjazd do wnętrza restauracji w Ritzu na koniu, gdzie on i jego rumak uraczyli się whisky.

Dziś nie ma już śladu po hotelu Ritz, zniszczonym, tak jak i cały Białystok przez wycofujące się wojska niemieckie. Jednak w parku w pobliżu Uniwersytetu Medycznego odbudowano rzeźbę psa Kawelina. To symbol odradzającej się męskości.