Moralność zwierząt

Teoria moralności Kohlberga propagowana przez Kirę zainspirowała mnie do przedstawienia własnego stanowiska na temat moralności. W kolejnych wpisach wykażę, że ateiści są pozbawieni moralności i obalę teorię Kohlberga, poniższy artykuł ma charakter koniecznego wstępu i odniesie się do moralności zwierząt.

Podzielam pogląd, że źródła moralności mają charakter przyrodniczy i wynikają ze społecznej ewolucji gatunku. To logiczny wniosek z odkryć socjobiologii wykazującej, że celem instynktownych zachowań człowieka , także altruistycznych jest maksymalizacja rozprzestrzeniania się własnych genów w populacji. Człowiek żyje w grupie i proces ewolucji utrwalił zachowania zachowania prospołeczne. Jednostki aspołeczne były eliminowane i ich geny nie rozprzestrzeniły się. Podstawowe normy moralne mają więc charakter przyrodniczy i naturalny, a nie humanistyczny i transcendentalny – nie pojawiły się w momencie otrzymania Dekalogu przez Mojżesza, zostały tylko potwierdzone. Normy moralne nie pojawiły się też dopiero w efekcie Rewolucji Francuskiej, ani nie wynikły z dzieł Marksa, Lenina lub Biedronia.

Jeśli źródła moralności mają charakter przyrodniczy, to można założyć, ze nasz gatunek nie jest pod tym względem wyjątkowy i występują analogie wśród społecznych gatunków zwierząt.

Obserwowałem na przykład swoje nieznośne psy. Położyłem dwie porcje przysmaków – dla psa A i psa B.  A akurat nie było. B chwycił swój przysmak i zaniósł sobie do budy. Wrócił się, uważnie rozejrzał i chwycił przysmak A. Ale nie zaczął go spożywać, lecz chyłkiem ukrył się w zaroślach. B nie zachował się moralnie, ale widać było wyraźnie, że zdaje sobie sprawę z niesprawiedliwości swojego uczynku.

Inne przykłady:

Ekipa japońskiej telewizji filmowała wczoraj zrujnowaną panoramę jednego z osiedli w prefekturze Ibaraki na północ od Tokio. Nagle spomiędzy szczątków i gruzu wybiegł im na spotkanie umorusany spaniel. Jak się wnet okazało, szukał pomocy dla przyjaciela - innego psa.

No proszę, pies narażał swoje życie dla innego psa. Mógł przecież uciec i zostawić kolegę na pastwę losu. A jednak zdecydował się być przy nim i wezwać pomoc. Czyż nie jest to zachowanie, które my określilibyśmy jako moralne?

http://forum.gazeta.pl/forum/w,92767,123316124,123316124,Moralnosc_u_zwierzat.html

 

Teorie etyczne ze względu na motywacje zachowań dzielimy na: systemy motywistyczne, które zakładają, że o moralnej ocenie danego czynu decyduje przede wszystkim motyw, efektywistyczne – o moralnej ocenie danego czynu decyduje wyłącznie jego efekt i wreszcie nominalistyczne, które abstrahują zarówno od motywu jak i efektu. Zgodnie z ta ostatnią, dobre w obrębie danego systemu moralnego jest po prostu to, co jest zgodne z nakazami tego systemu (np. przykazanie „nie zabijaj”).

Zwierzęta podzielają z ludźmi te zachowania, które dążą do utrzymania spoistości i trwałości grupy. Świadczy to o tym, że występują wśród nich zachowania zgodne z normami efektywistycznymi, które ukierunkowane są na cel (np. trwanie zwartej społeczności) oraz  nominalistyczne, czyli ukonkretnione zasady, które powinny być przestrzegane w danej zbiorowości (np. norma „nie zabijaj” ograniczająca możliwości konfliktu wewnątrz grupy).  Biorąc pod uwagę tak zdefiniowaną moralność, dobrymi i dozwolonymi zachowaniami są te,  które sprzyjają umacnianiu trwałości grupy.

Przykładem na powyższą tezę jest zachowanie. afrykańskich koczkodanów tumbili, które reagują na wołanie o pomoc swojego pobratymca tylko wtedy, kiedy ten ostatni pomógł im wcześniej w analogicznej sytuacji. Podobnie u ryb cierników. Są one bardziej tolerancyjne w stosunku do tych „nielojalnych” (czyli działających na niekorzyść zbiorowości) przedstawicieli swojego gatunku, którzy w przeszłości systematycznie współpracowali z grupą. Natomiast te ryby, które permanentnie oszukują społeczność, odsuwane są na margines zbiorowości (ostracyzm grupowy)

http://argonauci.info/content/view/32/1/

 

Filarami moralności według badacza zachowań zwierząt, profesora Fransa de Waala są Wzajemność i Empatia. W poniższym wykładzie przedstawił wyniki swoich ciekawych badań, z których wynika, że zachowania zgodne z tymi zasadami występują także w społecznościach zwierząt

 

http://www.youtube.com/watch?v=EllKuF4XK4A

 

W kolejnym wpisie postaram się wykazać, że pod względem moralnym ateiści stoją niżej od zwierząt.