Zwiedzamy Muzeum Historii Żydów Polskich

Zwiedziłem dzisiaj Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. Bilet wstępu na ekspozycję stałą kosztuje 25 zł, ale za to przekonujemy się, iż:

Muzeum POLIN jest punktem odniesienia dla wszystkich zainteresowanych dziedzictwem Żydów polskich oraz znakiem dokonującego się przełomu we wzajemnych stosunkach Polaków i Żydów. Sto tysięcy Żydów przyjeżdżających corocznie do Polski znajdzie w nim najważniejsze informacje, które pozwolą im świadomie kształtować własne plany podróży do miejsc rodzinnej historii. Istnienie muzeum ma za zadanie wspomóc rozwój tożsamości żydowskiej wśród odradzającej się wspólnoty Żydów polskich, a jednym z jego zadań jest wspieranie inicjatyw lokalnych i ogólnokrajowych, podejmowanych w demokratycznej Polsce, aby na nowo przemyśleć doświadczenie współżycia obu społeczności. Program muzeum jest swego rodzaju punktem wyjścia dla debat zarówno na temat jasnych, jak i ciemnych kart polsko-żydowskiej przeszłości. Daje ogólną orientację, wyznacza kierunki, zachęca do samodzielnej eksploracji rzadko odwiedzanych miejsc.

Muzeum POLIN jest jednak nade wszystko miejscem spotkań ludzi, którzy pragną lepiej poznać przeszłość i współczesną kulturę żydowską, chcą zmierzyć się ze stereotypami i ograniczyć zjawiska zagrażające współczesnemu światu, takie jak ksenofobia i nacjonalistyczne uprzedzenia. W tym sensie jest to miejsce dla wszystkich, promieniujące ideami otwartości, tolerancji i prawdy.

http://www.polin.pl/pl/o-muzeum

Na zewnątrz gmachu wszystkie miejsca parkingowe przy ulicach zajęte, wolne miejsca na parkingu za szlabanem – tabliczka „tylko dla pracowników muzeum”, czyli dla kogo?

Przede wszystkim miałem problemy na wejściu. Bramki kontrolne oprócz detektorów takich jak na lotnisku, wyposażone są chyba w czujniki wykrywające antysemityzm. Po kilku minutach i konsultacjach strażników udało mi się jednak wejść.

Pierwsze wrażenie to kontrast perfekcyjnej architektury gmachu z wystawą przypominającą tanią grę komputerową. Powszechna multimedialność wydała mi się powierzchowna i tandetna. Wyjątkiem jest zrekonstruowana synagoga z Gwoźdźca na Ukrainie z pięknymi malowidłami na suficie z autentycznego drewna.  Poza tym dominowały zdjęcia, filmy, makiety – brakowało eksponatów przykuwających uwagę i wywołujących emocje. Poczucie zagubienia i błądzenia w trójwymiarowej, multimedialnej przestrzeni. Tłumy zwiedzających z Polski i zagranicy kroczyły w osłupieniu, w jakimś tajemniczym, nierealnym świecie.

Tajemniczość skończyła się w momencie, który dokładnie można było przewidzieć – na ekspozycji ukazującej stronniczą wersję pogromu w Jedwabnem. Setki milionów złotych polskich podatników wydane na rzecz brutalnej antypolskiej propagandy.

Dobrze, że autorzy wystawy nie posunęli się dalej w rozbudowie tej części ekspozycji, bo w części przedstawiającej prześladowania w getcie zwiedzającym zakładano opaski z gwiazdą. Byli dyscyplinowani i poszturchiwani przez drabów przebranych za SS-manów ryczących po niemiecku. Było to tak realistyczne, że jeden starszy pan zemdlał. Nawiasem mówiąc – skwer na zewnątrz muzeum nosi imię Willy Brandta.

Wydaje się, że muzeum jest jakimś krokiem naprzód – część wystawy faktycznie ukazuje historię życia żydów w Polsce, a nie tylko pogromy i Holokaust. Jednak ekspozycja stała powinna być przemyślana, ulepszona i rozbudowana. Sprawia wrażenie, że zrobiono ją, aby zdążyć na termin otwarcia.

We mnie na przykład więcej emocji i refleksji wywołuje widok torów tramwajowych na brukowanej ulicy obok warszawskiego Arsenału. Nie jeździ po nich żaden tramwaj. Po kilkudziesięciu metrach kończą się w parku. To początek nieistniejącej dziś dawnej ulicy Nalewki – przed wojną głównej arterii żydowskiej Dzielnicy Północnej.