Dwie refleksje w związku z sytuacją w Iraku

Ciekawie rozwija się sytuacja w Iraku. Bojownicy odłamu Al-Kaidy ISIL (Islamskie Państwo Iraku i Lewantu) zajęli Mosul - trzecie największe miasto w Iraku (1,8 mln mieszkańców). Żołnierze iraccy broniący miasta w liczbie 30.000 pozostawili sprzęt i uciekli przed 800 bojownikami. Jest to wynik zręcznej i stanowczej polityki premiera Iraku Al Malikiego.

Jako polityk okazał się działającym zakulisowo zręcznym graczem, między innymi pomógł opracować nową konstytucję i zasiadł w komisji, która weryfikuje osoby na stanowiskach publicznych i kandydatów do służby w armii i policji, usuwając aktywistów rozwiązanej saddamowskiej partii Baas. Jako zagorzały przeciwnik Baas i aktywny działacz komisji lustracyjnej, Maliki nie zyskał popularności wśród arabskiej mniejszości sunnickiej. Jest przeciwny podzieleniu kraju na autonomiczne regiony według kryteriów etnicznych i wyznaniowych, co postulują Kurdowie.

Dżawad al-Maliki jest uważany za stanowczego polityka. Ma też reputację twardogłowego szyity. W poprzednim, tymczasowym parlamencie, Maliki jako szef komisji bezpieczeństwa narodowego, opracował projekt surowych ustaw "antyterrorystycznych", przewidujących karę śmierci nie tylko dla rebeliantów schwytanych z bronią w ręku, lecz także dla tych, którzy ich finansują i ukrywają.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Nuri_al-Maliki

Obecnie powstańcy zajmują kolejne miasta zmierzając na Bagdad. Przejęli znaczne zapasy broni. Przyczyną rozkładu armii irackiej jest przeniesienie się podziałów politycznych w kraju na żołnierzy. Rządząca większość szyitów odsunęła sunnitów od władzy, dyskryminuje ich, rewanżując się za odwrotną sytuację w okresie rządów Saddama. Okazało się, że służący w armii żołnierze sunnici nie mają zamiaru walczyć za szyicki rząd Iraku. Drugą istotną przyczyną słabości armii jest ogólne słabe wyszkolenie, organizacja, brak determinacji do walki.

Pierwsza refleksja.

Paradoks sporu Saddam – Bush. Irak i USA teoretycznie powinny być sojusznikami, wspólnym wrogiem był Iran. Pierwsza wojna w Zatoce Perskiej zapoczątkowana atakiem Iraku na Kuwejt i druga wojna zapoczątkowana być może umieszczeniem na rozkaz Saddama wycieraczki do nóg z podobizną Busha przed hotelem w Bagdadzie były irracjonalne. Obecnie Irak wzywa USA o pomoc, zaś Obama nie wie, jak odpowiedzieć. Nie dziwię się. Szyicki rząd Iraku nie podpisał z USA umowy o stacjonowaniu wojsk, byłoby naturalne, gdyby stał się sojusznikiem szyickiego Iranu i Syrii Assada. Iran już pomaga Irakowi. Wysłanie broni może spowodować, że trafi do Iranu, Syrii  lub porzucona przez żołnierzy – do powstańców. Z kolei ISIL jest wspierana przez sojusznika USA – Arabię Saudyjską i jest głównym wrogiem znienawidzonego przez USA syryjskiego reżimu Assada. Z drugiej strony ISIL to jednak Al-Kaida. Obama musi więc podjąć decyzję – popierając rząd iracki pośrednio poprzeć najgorszego wroga USA – Iran, albo nie popierając rządu irackiego – pośrednio poprzeć najgorszego wroga USA - Al-Kaidę.

Moim zdaniem zarówno w Afganistanie jak i w Iraku strategicznym błędem Amerykanów było postępowanie wbrew zasadzie: dziel i rządź. Należało podzielić te kraje według granic etnicznych. Poszczególne odłamy szachowały by się nawzajem utrzymując wrogą równowagę. Przykładem jest autonomia, którą uzyskali dla siebie Kurdowie na północy Iraku. W ich prowincji panuje spokój, trwa rozwój gospodarczy. Przy okazji ostatniego zamieszania Kurdowie przejęli kontrolę nad swoją historyczną stolicą Kirkukiem. Naród ten jest bliski mojemu sercu, bo jest podzielony pomiędzy ościenne państwa i mocarstwa, tak jak Polska. Natomiast Amerykanie zamiast kierować się rozsądna geopolityką, prowadzili de facto działalność misyjną próbując w sercu Azji zorganizować jednolite i demokratyczne państwa na wzór zachodni. Dziś Obama musi skonsumować gorzkie owoce.

Druga refleksja

W Iraku udało się przeprowadzić skuteczną de-sunnizację. Odpowiednik dekomunizacji. Często narzekamy, że nasze problemy wynikają z braku dekomunizacji. Przykład Iraku zachwiał we mnie to przekonanie. Całkowite pozbycie się poprzednich elit może prowadzić do osłabienia i dezorganizacji, czego przykładem jest irackie państwo i armia. Elity nie tworzy się ad hoc, tylko poprzez wieloletnią selekcję i doświadczenie. Osoby mające do tego predyspozycje wybierają karierę urzędniczą lub wojskową nawet w aparacie państwa zaborczego lub okupacyjnego, niekoniecznie oznacza to ich dyskwalifikację moralną i brak kompetencji. II RP wykorzystywała elity uformowane w państwach zaborczych, np.  Tadeusz Rozwadowski – generał armii austriackiej, dowódca obrony Lwowa, następnie szef sztabu generalnego w przełomowym okresie wojny polsko-bolszewickiej. III RP wykorzystuje elity uformowane w PRL.

Skuteczną dekomunizację przeprowadzono jedynie we wschodnich  Niemczech, bo tam można było sięgnąć po elity z sąsiedniej RFN. Ale według niektórych źródeł i tamtejsza dekomunizacja jest mitem:

W zjednoczonych Niemczech dekomunizacji nie przeprowadzono, postkomuniści zrobili kariery podobnie jak naziści w RFN, a ofiary komunizmu nie doczekały się sprawiedliwości. Stan ten był owocem działań wszystkich niemieckich partii parlamentarnych. (...)

W zjednoczonych Niemczech nie karano: pograniczników mordujących uciekinierów z NRD, ani funkcjonariuszy Stasi odpowiedzialnych za wspieranie organizacji terrorystycznych na całym świecie, zabójstwa, pospolite przestępstwa kryminalne, tortury, defraudacje, sędziów za orzekanie w sfałszowanych procesach. Żadnej odpowiedzialności nie ponieśli ani prokuratorzy ani adwokaci.

Bezkarnych pozostało 450 agentów Stasi pracujących w administracji rządowej RFN i 5000 byłych agentów wywiadu NRD, nawet pomimo tego że archiwa Stasi, a więc i agentura jest w dyspozycji FSB.

http://www.prawy.pl/historia/64-recenzje20/2042-niemcy-dekomunizacja-ktorej-nie-bylo

Skuteczna dekomunizacja moim zdaniem powinna polegać na tym,  że kilkudziesięciu zbrodniarzy dla przykładu rozstrzela się i przykład ten resztę elit skłoni do lojalności wobec nowego państwa. Powszechne jest odczucie, że w Polsce brakuje tego elementu lojalności.