UPA i AK - bohaterowie, czy nieudacznicy?

OUN i UPA nie osiągnęły żadnych założonych celów. Podczas II wojny światowej w 1941 r. po opanowaniu wschodnich ziem polskich i Ukrainy przez Wehrmacht nacjonaliści ukraińscy rozpoczęli współpracę z Niemcami. Z zaangażowaniem i pasją współuczestniczyli w wymordowaniu Żydów. Wkrótce przekonali się jednak, że Niemcy nie mieli zamiaru budowy niezależnego państwa ukraińskiego – Niemcy potrzebowali na wschodzie przestrzeni życiowej dla siebie i posłusznych niewolników. Od 1943 r. OUN i UPA – przewidując klęskę Niemiec zaczęły przygotowywać się do walki z armią sowiecką, a w międzyczasie dokonały ludobójstwa i czystki etnicznej na Polakach, wykorzystując doświadczenia zdobyte przy eksterminacji Żydów. Tylko, że to nic nie dało – armia sowiecka i polska rozgromiły UPA. Efektem ubocznym dokonywania czystki etnicznej i innych działań zbrojnych UPA były także tysiące poległych Ukraińców – zabitych przez własnych nacjonalistów lub w odwecie – przez Sowietów lub oddziały polskie. Gdyby nacjonaliści ukraińscy zostawili Polaków w spokoju, oni i tak w większości wyjechaliby po 1945 r.  na Ziemie Odzyskane, a ci, którzy zostaliby – byliby lojalnymi obywatelami Ukrainy. Przyznanie wschodnich ziem polskich Ukrainie było efektem decyzji Stalina, a nie proporcji etnicznych. Na przykład zdecydowana większość ludności polskiej na Wileńszczyźnie i Grodzieńszczyźnie nie była żadną przeszkodą przed włączeniem tych ziem do ZSRR. Dziś kult OUN i UPA jest także przyczyną podziałów i konfliktów w społeczeństwie ukraińskim i konfliktu z Polską.

Dlaczego część Ukraińców czci zbrodniarzy, którzy okazali się przegranymi i nieudacznikami?  Bo nie mają czcić kogo innego. Od czasów Rusi Kijowskiej nie mieli własnego państwa, władców, mężów stanu, dowódców, polityków – ich ziemie należały kolejno do Litwy, Polski, Rosji, ZSRR.  Wspomnienie autonomicznej Siczy Zaporoskiej jest zbyt odległe. Decyduje świadomość historyczna pokolenia urodzonego niedawno po wojnie, których rodzice działali w UPA lub popierali tę organizację i wychowali swoje dzieci w tym w ich mniemaniu patriotycznym etosie, a które to pokolenie stanowi teraz elitę rządzącą. Korespondent TVP zwiedzający pomnik zbrodniarza z UPA w Równem dokonał jednak ciekawego spostrzeżenia – młodzież ukraińska w ogóle nie wiedziała kim jest postać z pomnika, dla nich ważniejsze są sprawy współczesne, niż konflikty sprzed kilkudziesięciu lat.

Smurff podał link do strony opisującej przykładowe 136 technik walki bojowników UPA.

http://www.kki.pl/piojar/polemiki/rubiez/wirtuoz/wirtuoz.html

Są na ogół zbyt drastyczne, dlatego podam tylko niektóre przykłady ich kunsztu chirurgiczno-seksuologiczno-rozrywkowego:

1. Wbijanie dużego i grubego gwoździa do czaszki gtowy.

2. Zdzieranie z głowy włosów ze skórą (skalpowanie).

8. Wybieranie dwoje oczu.

9. Obcinanie nosa.

13. Przebijanie zaostrzonym grubym drutem ucha na wylot drugiego ucha.

17. Podrzynanie gardła i wyciąganie przez otwór języka na zewnątrz.

27. Robienie miazgi z głowy przez wkładanie głowy w ściski zaciskane śrubą.

40. Obcinanie kobietom piersi i posypywanie ran solą.

41. Obrzynanie sierpem genitalii ofiarom płci męskiej.

42. Przecinanie tułowia na wpół piłą ciesielską.

45. Rozcinanie brzucha i wyciąganie jelit na zewnątrz u dorosłych.

49. Rozcinanie kobietom ciężarnym brzucha i wrzucanie do wnętrza potłuczonego szkła.

50. Wyrywanie żył od pachwy, aż do stóp.

51. Wkładanie do pochwy - vagina rozżarzonego żelaza.

101. Zadźganie widłami, a potem pieczenie kawałków ciała na ognisku.

102. Wrzucenie dorosłego w płomienie ogniska na polanie leśnej, wokół którego ukraińskie dziewczęta śpiewały i tańczyły przy dźwiękach harmonii.

Liczbę Polaków zamordowanych przez nacjonalistów ukraińskich ocenia się na około 100.000.

Prawdopodobnie podobny mechanizm przekazania przez rodziców patriotycznego etosu powojennemu pokoleniu, rządzącemu obecnie w Polsce, spowodował u nas kult Armii Krajowej. Trudno na przykład w Warszawie spacerować w dowolnym miejscu przez kilka minut nie mijając ulicy, placu, skweru, pomnika poświęconego Armii Krajowej. Żołnierze Armii Krajowej to szlachetni, nieskazitelni bohaterowie. Armia Krajowa jednak, podobnie jak UPA, przegrała. Nie zapobiegła utracie ziem wschodnich i opanowaniu Polski przez Sowietów – akcja „Burza” zakończyła się klęską. Liczbę ofiar Powstania Warszawskiego ocenia się na 180.000 - 200.000 osób.

Porównajmy:

• rzeź wołyńska – wywołana z nienawiści do Polski, 100.000 ofiar, zniszczone ok. 100 wsi na terenie przejętym przez Ukrainę
• Powstanie Warszawskie – wywołane z miłości do Polski, 200.000 ofiar, kompletnie zniszczona stolica

Akurat na Wołyniu Armia Krajowa nie potrafiła zapewnić skutecznej ochrony ludności polskiej. 27 Wołyńska Dywizja Piechoty Armii Krajowej skoncentrowała się udziale w akcji „Burza”, w trakcie której współdziała przeciwko Niemcom z wojskami sowieckimi i na koniec pozwoliła się rozbroić. Nic rozsądniejszego nie można było zrobić.

Większą ochronę zapewniły Polakom oddziały Samoobrony. Liczba strat była wysoka – jednak większość ocalała. Na terenie województw wołyńskiego, tarnopolskiego i stanisławowskiego mieszkało przed wojną ponad milion Polaków. Żołnierze Samoobrony pozbawieni dostaw broni, wsparcia z Polski centralnej, elit wymordowanych lub wywiezionych przez Sowietów potrafili jednak w wielu punktach oporu skutecznie powstrzymywać oprawców z OUN/UPA. W braku innych rozwiązań w niektórych przypadkach oddziały Samoobrony zmuszone były współpracować z armią lub policją niemiecką.

Część mojej rodziny mieszkała na Wołyniu i pamiętam z opowiadań dziadka, że dopóki mogli, bronili wsi przed napadami bandytów. Kiedy od zaprzyjaźnionych Ukraińców dowiedzieli się o koncentracji znacznych sił UPA i planowanym ostatecznym ataku, dokonano ewakuacji całej wsi do silniej umocnionej bazy w Ostrogu. Do tej pory w tym miasteczku znajduje się polska parafia.

Dlatego w moim przekonaniu brakuje dziś w Polsce pomników tamtej Samoobrony. Jej dowódcy i żołnierze wykazali się realizmem i skutecznością. Nie ulegali patriotycznemu idealizmowi lub fanatyzmowi, owocującemu tysiącami lub milionami ofiar własnych lub cudzych. Potrafili współdziałać z rozsądnymi Niemcami i Ukraińcami, zamiast obrażać się na całe narody. Kresowa Samoobrona z lat 1943/44 to moim zdaniem dla współczesnych Polaków także wzór na przyszłość.